Daglicht

Dit is het zakhorloge van mijn grootvader. Elke dag ging het met hem mee de mijn van Beringen in, tot 800 meter diep, waar hij afdaalde om zich af te beulen en zo een toekomst bij elkaar te schrapen.

Hij stierf toen ik nog maar zes was. Veel te vroeg. Ik herinner me weinig van hem. Dat ik op zijn schoot zat en met zijn grote oren speelde. Dat we naar de kermis gingen. Dat hij in ademnood thuis op zijn sterfbed lag, en we een laatste keer gedag gingen zeggen.

Ik heb het horloge tijdens mijn studententijd vaak met me meegedragen, een stuk uit typische jonge mannen aanstellerij, maar ook om me eraan te herinneren dat ik in onze familie de eerste was die überhaupt de kans kreeg om verder te studeren.

Het horloge ging onlangs stuk. Het glaasje kwam los. Ik heb het laten maken en toen ook ineens gevraagd wat het zou kosten om het raderwerk terug te laten werken. Het liep al lang achter en was recent helemaal gestopt met tikken.

Het bleek een dure grap. Er moesten wisselstukken gezocht, niveau speld in een hooiberg. Er was geen garantie op succes en de minimale prijs lag tussen de 500 en 1000 euro. Ik moest het zelf weten, of het me dat waard was, zei de horlogemaker.

Ik heb gezegd dat ik er nog wat over zou nadenken. Ik verdien goed mijn boterham, maar ook voor mij is dat veel geld. Het deed me nadenken over waar ik vandaan kom.

Ik ben heel blij met een maatschappij die het mogelijk maakt om via hard werk iets achter te laten voor je kinderen, om het voor hen beter te maken dan voor jezelf. Tegelijk zou mijn grootvader zeggen: van hard werken is nog nooit iemand rijk geworden.

Het is de mythe van de verdienste, die ook vandaag nog over materiële en financiële ongelijkheid gedrapeerd ligt als camouflage. Alleen van wie succes heeft, denken we dat die een groot talent heeft of een harde werker is.

Terwijl dat natuurlijk niet waar is. Want wat zonder enige eigen verdienste verworven is, weegt vaak veel zwaarder door dan wat met werk bekomen werd. En heel hard zwoegen doe je vaak juist in de minst betaalde job. Diep onder de grond en weg van het daglicht.

Het is een comfortabele leugen dat wij alleen zelf ons lot maken. De voorsprong die scholing en vermogen meegeven aan een mens, is fenomenaal groot. Veel groter dan wij ons (kunnen, willen) voorstellen. Die les geef ik ooit samen met het horloge door aan mijn kinderen.